Sesli asistanlar ofis ortamlarında çalışabilecek kadar akıllı mıdır? Sam Shead, durumun pek de öyle olmadığını söylüyor. Fakat değişim çok yakında…
"Alexa, İK’dan Cem Bey’e e-posta gönder ve gelecek salı günü terfimle ilgili görüşmek için uygun olup olmadığını sor."
"Siri, bu sayfayı yazdırır mısın?"
"Cortana, yeni bir Excel hesap tablosu aç ve son satış rakamlarımın standart sapma oranını hesapla."
"Google, tişört üretim makinemize 20 adet büyük beden tek boynuzlu at desenli tişört yaptırır mısın?"
Bunlar yapay zekâ (AI) teknolojisine sahip sesli asistanlardan yakında talep edilebileceklerden yalnızca bazıları. Sesli asistanlarda geçtiğimiz yıllarda, makine öğrenimi ve doğal dil anlama alanlarındaki atılımlar ve bulut bilgi işlemin yaygınlaşması sayesinde büyük gelişmeler kaydedildi.
İş ortamında sıradan bir eylemmiş gibi sesli asistanlarla konuşma fikri kimileri için tüyler ürpertici olabilir. Fakat araştırmalar, bu akıllı asistanların gelecek 12 ay içerisinde ofislerde su ısıtıcıları veya zımbalar kadar sıradanlaşacağını gösteriyor.
BT alanında çalışanlara yönelik bir sosyal ağ olan Spiceworks’ün Nisan 2018’de gerçekleştirdiği anketin(1) sonuçlarına göre, büyük (500 veya daha fazla çalışanı olan) işletmelerin yüzde 40’ı, 2019’da yapay zekâ teknolojisine sahip sesli asistanları kullanmaya başlamayı hedefliyor. Kuzey Amerika ve Avrupa çapındaki kuruluşlardan 500’ü aşkın BT çalışanının katılımı ile gerçekleştirilen çalışma, kuruluşların yüzde 29’unun iş ile ilişkili görevler için bir ya da birden fazla yapay zekâ teknolojili asistan kullandığını veya gelecek 12 ay içinde kullanmayı planladığını ortaya koyuyor.
Google, Microsoft, Apple ve Amazon gibi Amerikalı teknoloji devleri, sırasıyla Google Assistant, Cortana, Siri ve Alexa olmak üzere piyasadaki en ileri düzeydeki sesli asistanları geliştirdi. Facebook da dâhil edildiğinde "Büyük Beşli" olarak anılan bu şirketler, alandaki en yetkin zihinlerle çalışarak yapay zekâya milyar dolarlar değerinde yatırımlar yapıyor. Cisco ve IBM gibi firmalar da onlarla rekabet edebilmek için çeşitli adımlar atıyor.
Monoton görevlerin otomasyonu
Amazon, Echo cihazlarını piyasaya sürdükten sonra, tüketici pazarında büyük ilgi gören ilk sesli asistanlardan biri Alexa oldu. Fakat Seattle merkezli şirket yalnızca tüketici düzeyinde kalmakla yetinmeyecek gibi görünüyor. Geçtiğimiz kasım ayında Alexa for Business’ı piyasaya süren firma, bunun monoton görevleri otomatikleştirmek isteyen yoğun ofis çalışanları için mükemmel bir çözüm olduğu fikrinde.
Mart ayında yayımlanan bir blog yazısında(2) Amazon’un Baş Teknoloji Sorumlusu Werner Vogels, sesli asistanların çalışma alanları için "ezber bozan" bir çözüm olduğunu belirtti. All Things Distributed adlı blogunda Vogels şöyle yazdı: "Alexa’nın evleri daha akıllı hâle getirdiği gibi, çalışma alanlarında da değişim yaratması mümkün." Alexa’nın yapabildiklerine işaret eden Vogels: "Alexa çevreyi kontrol edebiliyor; yönünüzü bulmanıza, otel odası rezervasyonu yapmanıza, bir sorunu bildirmenize veya ulaşım aracı bulmanıza yardımcı oluyor."
Günümüzde Alexa for Business kullanan şirketler arasında ABD moda perakendecisi Brooks Brothers, Capital One bankası ve BMC yazılım firması yer alıyor.
Capital One, Alexa’da Amazon Web Services bulut bilgi işlem altyapısının performansını izlemek için özel bir "beceri" (sesli komut ile gerçekleştirilecek belirli bir eylem) geliştirdi. Capital One’ın uzman yazılım mühendisi Surya Avirneni, şöyle açıklıyor: "Ekiplerimizin sistemlerimizdeki durum kontrollerini hızlıca sağlayabilmelerini veya yüksek önem derecesine sahip etkinlikler için belirli güncellemeler talep edebilmelerini sağlayacak bir beceri geliştirmiştik, ancak bunu Alexa Skills Store’da yayımlamadan ekiplerimizin erişimine sunmak için bir yönteme ihtiyacımız vardı. Alexa for Business, yalnızca işletme sınırları içinde kullanmaya yönelik beceriler yayımlamamıza olanak tanıyor."
Salesforce, SAP SuccessFactors ve ServiceNow gibi bir grup teknoloji firması, kendi uygulamaları ile Alexa for Business’ı entegre ederek platformu ofislerinde çok daha kullanışlı hâle getiriyor.
Çalışma alanlarına yönelik sesli asistan pazarında Amazon’un en güçlü rakibi Microsoft Cortana gibi görünüyor. Cortana, Microsoft’un Office 365, Skype, LinkedIn, Bing ve Outlook gibi diğer ürünlerini kullananlar için geniş ayrıcalıklar sunuyor. Computerworld’de yayımlanan bir makalede(3), Moor Insights and Strategy şirketinin başkanı ve baş analisti Patrick Moorhead şunları ifade etti: "Microsoft’un sunduğu en büyük avantaj, çalışanın tercih ettiği araçlar olan Windows ve Office ile entegrasyon imkânı tanıması."
Çalışma alanında sesli asistanlardan faydalanan işletmelerin yüzde 49’u Microsoft Cortana kullanırken yalnızca yüzde 13’ü Alexa’yı tercih ediyor(4).
Soldan sağa: Amazon Echo, Google Now, Sonos Play, Apple Siri
Sesli asistanlar ofisleri yönetebilir mi?
Yapay zekâ teknolojisine sahip sesli asistanlar çok geçmeden, bilgisayar çiplerinin gittikçe daha fazla nesnede yer bulması gibi ofisteki neredeyse her şey ile iletişim kurabilecek ve her şeyi kontrol edebilecek. Ancak Bilişim Kurulu Başkanları ve Baş Teknoloji Sorumlularının henüz bu fikre kendilerini çok kaptırmamaları gerekiyor.
Büyük teknoloji firmaları her ne kadar sesli asistanların insana yakınlığını gösteren reklamlar ve pazarlama kampanyaları yapsa da, çok iyi diyalog kurabildiklerini iddia etmek yersiz olur. Gerçek şu ki, aslında birçok açıdan henüz oldukça akılsızlar.
PwC Birleşik Krallık Yapay Zekâ Direktörü Rob McCargow şunları söylüyor: "Ne yazık ki, yazı asistanlarının aksine ses teknolojisi henüz sektör çapında kullanımı yaygınlaştıracak düzeyde olgunluğa erişemedi ve kişilerin sesi ile dudak hareketlerini eşleştirecek yüz tanıma teknolojileri gibi daha yenilikçi örnekler yenilik laboratuvarlarının sınırları içerisinde kalmaya devam ediyor. Çalışma alanlarında yapay zekâ teknolojisine sahip sesli asistanlar yaygınlaşırsa üstesinden gelmemiz gereken daha farklı engellerle karşılaşacağız. Kesinlik düzeyleri hızla iyileşiyor, ancak bu teknoloji, sağlık ve finans hizmetleri gibi denetimli endüstrilerde de en nihayetinde kullanılacaksa çok daha yüksek düzeyde kesinlik şart olacak."
Yapay zekâ kötü emellere alet edilebilir mi?
Her ne kadar alanda ilerleme kaydediliyor olsa da, yapay zekâ teknolojisine sahip sesli asistanların günümüzdeki en kritik teknik güçlüklerinden biri, "kokteyl partisi etkisi" denen, arka plandaki seslere anlam verememe sorunu. Alexa ve benzerleri de biyometrik ses doğrulama özelliğine sahip değil ve henüz ofiste kimin onlarla konuştuğunu ayırt edemiyor.
Diğer yandan, McCargow’a göre yapay zekânın ne kadar güvenilir ve izah edilebilir olduğu ile hassas verilere ne kadar özen gösterebileceği de endişeler arasında yer alıyor. McCargow şöyle devam ediyor: "İşletmelerin, yapay zekâ teknolojisine sahip sesli asistanların zaten bu zorluklar göz önünde bulundurularak duyarlı bir şekilde geliştirildiğine güvenleri tam olmadığı sürece, bu teknoloji ürünlerinin gelecek yıllarda da faydalarını göremeyebiliriz."
Yaratıcı makine öğrenimi stüdyosu AE’nin kreatif direktörü Samim Winiger, kuruluşların yapay zekâ teknolojisine sahip sesli asistanların ses tanıma teknolojisini çalışanları izlemek için kullanabileceğinden endişe duyuyor.
Winiger şöyle açıklıyor: "Çalışma alanlarındaki yapay zekâ teknolojili sesli asistanlar, çok daha büyük bir eğilim olan, çalışma alanının yapay zekâ ile gözetimi ve optimizasyonunun yalnızca bir ayağı. Bu senaryoda, ses tanıma büyük bir rol oynuyor. Her çalışma masasındaki sürekli açık olan mikrofonların duygu tespiti ve konuşma tanıma sistemlerine bağlandığını düşünün. Bu veri sonra çalışanın performans puanını belirleyecek olan gerçek zamanlı bir sisteme aktarılıyor. Bu puan daha sonra kurumun performansını optimize etmek için birçok farklı şekilde kullanılıyor."
Winiger sözlerine şu şekilde devam ediyor: "Gözetim sorunlarının ötesinde, sesli arayüzler beyin fırtınası ve hızlı not alma gibi etkileşimli kullanımlar için mükemmel olabilir. Fakat şu anda biraz fazla abartıldıkları bir gerçek. Fare, klavye ve ekran hâlâ birçok olay için çok daha hızlı giriş yöntemleri sunuyor ve ses destekli cihazların yapamadığı çoklu görevler ve uzamsal akıl yürütme gibi işlevlere sahip."
Çok yönlülüğün sağlanması
Sesli asistan kullanan şirketlerden Spiceworks, kullanıcıların yüzde 46’sının sesi metne dönüştürmek için, yalnızca yüzde 26’sının ekip çalışması ve yüzde 24’ünün ise takvim yönetimi için asistanlara başvurduğunu tespit etti. Yüzde on dörtlük bir dilim ise, akıllı asistanları müşteri hizmetleri için tercih ederken yüzde 13’ü BT yardım masası yönetimi görevlerinde destek için kullanıyor.
Fakat aslında bu basit ipuçlarının işletmelerde büyük etkileri olabilir. McGargow: "Bu tür bir "görev takviyesi" önemli düzeyde üretkenlik artışı sağlayabilir. PwC analizi, yapay zekânın daha yaygın uygulanmasının küresel ekonomiye 2030’a doğru ek olarak 15,7 trilyon $ katkı sağlayabileceğine işaret ediyor."(5)
"Uygulama yaygınlaştıkça, işletmeler iş gücündeki belirgin etkiyi göreceklerdir. Yöneticilerin şimdiden gelecekteki yetenek ihtiyaçlarını ve iş otomasyonunun sebep olabileceği aksaklıklara çalışanlarını nasıl hazırlayacaklarını düşünerek eyleme geçmesi gerekiyor."
Ödüllü gazeteci Sam Shead, Business Insider Birleşik Krallık’ın Kıdemli Teknoloji Muhabiriydi. Shead, daha önce Londra merkezli Techworld’de Start-up ve Yenilik Editörü olarak çalıştı ve The Daily Mail’de görev aldı.
Kaynaklar:
(1) https://community.spiceworks.com/blog/2964-data-snapshot-ai-chatbots-and-intelligent-assistants-in-the-workplace?utm_campaign=item&utm_medium=rss&utm_source=blog
(2) https://www.allthingsdistributed.com/2018/03/unlocking-enterprise-systems-using-voice.html
(3) https://www.computerworld.com/article/3252218/collaboration/cortana-explained-why-microsofts-virtual-assistant-is-wired-for-business.html
(4) https://community.spiceworks.com/blog/2964-data-snapshot-ai-chatbots-and-intelligent-assistants-in-the-workplace?utm_campaign=item&utm_medium=rss&utm_source=blog
(5) https://www.pwc.com/gx/en/issues/data-and-analytics/publications/artificial-intelligence-study.html
