David Thame, son on yılda ofislerin zaten geçmişin kasvetli bölmeli çalışma alanlarını geride bırakmaya başladığını, fakat değişimin henüz başında olduğumuzu ve gelecek on yılda çok daha belirgin değişiklikler görüleceğini söylüyor.
Geleceğin ofisi, ofis dışında her şeye benzeyecek. Belki de daha çok bir otele benzeyecek. Belki bir sanat galerisi ya da bahçesi olan hoş bir restoran gibi olacak. Ama asla ofis gibi olmayacak. Asla.
Avrupa’nın önde gelen tasarım ve mimari uygulama şirketlerinden biri olan MoreySmith’in iyimser yaklaşımından kimi okurların çıkardığı sonuç bu şekilde. The Future Laboratory ile iş birliği içinde oluşturulan Workplace Futures Report (Çalışma Alanının Geleceği Raporu)(1) ile ofislerin 2025’te nasıl olabileceği ortaya koyuldu.
Bu rapor geleceğin çalışma alanının günümüzdeki beyaz yakalı fabrikalarından ziyade ev ya da otel görünümünde olacağına işaret eden üç ana sosyal ve demografik trendi tanımlıyor.
Bu trendlerden ilki veri temeline dayanıyor. Günlük alışkanlıklarımız ve hayat örüntülerimizi kayıt altına alıp analiz edecek giyilebilir cihazlarla, çalışma alanları duygularımız ve üretkenliğimizi izleyecek kişisel teknolojilerle entegre olacak.
Eş zamanlı olarak çalışma süreleri uzadıkça, çalışma alanlarında 20’li yaşlardan 30’lu ve 40’lı yaşlardaki ebeveynlere ve 60’lı, 70’li yaşlardaki emektarlara kadar daha geniş bir yaş grubu dağılımı görülecek. Her grubun da farklı alanlara ihtiyacı olacak.
Üçüncü ve son olarak da günümüzün her yerde bulunan ekran temelli teknolojileri geliyor. Gelecekteki çalışma alanı tasarımlarında, üretkenliğin çalışanların cihazlarından mahrum hissetmeyecekleri şekilde iyileştirilmesi için dijital dikkat dağınıklığına yönelik seçici davranılması hedeflenecek.
Rapor, bütünsel etkinin ofislerin "ilgi çekici olmayan ve anlamsız bir binada sıkıcı bir çalışma masası"ndan uzaklaşması yönünde olacağını belirtiyor. Bunun yerine ofisler, her yaştan erkek ve kadınlar için tasarlanmış çok nesilli yaşama, çalışma, yeme ve uyuma alanları hâline gelecek.
Ayrıca rapordaki tahminlere göre, modern çalışma alanlarının bu trendleri yansıtacak biçimde uyum sağlayıp gelişmesinin üç farklı yolu var. Bunlardan ilki, çalışma alanının daha çok kendi içinde yaşayan bir varlık gibi ("duyarlı çalışma alanı") olacağını öne sürüyor. İkincisi, bir topluluk alanı gibi hissettiren ve davranan ("davetkâr çalışma alanı") ofisleri keşfediyor. Üçüncüsü ise yirmili yaşlardan yetmişli yaşlara dek uzanan bir iş gücü için tasarlanan alana ("her yaş için çalışma alanı") atıfta bulunuyor. Birçok çalışma alanı bu üçünün karışımından oluşacak. Hepsi bir araya gelerek çalışma şeklimizi değiştirecek.
Duyarlı çalışma alanı
Duyarlı çalışma alanı herhalde günümüzün çalışma alanı gerçekliğinin bir parçası olmaya en çok yaklaşan model. Ofisler geçmişte çalışanların onlara uyum sağlamasını gerektiren pasif, çatışmacı alanlarken geleceğin çalışma alanları bunun tam tersi olacak. Kendini çalışanların ihtiyaçlarına göre uyarlayacak olan bu alanlar, çalışanların giyilebilir cihazları ve akıllı telefonlarıyla etkileşim hâlinde binlerce sensör bulunduracak şekilde tasarlanıp inşa edilecek. Rapora göre sonuç olarak çalışma alanlarının "kişiselleştirme ile deneyselliğin keşfedileceği, her bir çalışanın etrafında özgün ortamlar oluşturan yerler" olacağı tahmin ediliyor.
MoreySmith, duyarlı çalışma alanlarıyla etkileşim hâlinde olacak uygulamaların her yerde kullanılabileceğini, bunların yalnızca giriş kartları ve biletlerin yerine geçmekle kalmayıp aynı zamanda çalışan memnuniyetini de artıracağını belirtiyor. Deloitte’un Amsterdam’daki Edge binasında bu zaten uygulanıyor. Bir uygulama otoparkı, günlük çalışma masası dağılımını, dolap erişimini ve yemek siparişlerini kontrol ediyor. Deloitte bu uygulamanın iş yeri devamsızlığını yüzde 60 oranında azaltıp iş başvurularını dört kat artırdığına ve yetenekli çalışanların elde tutulmasına belirgin düzeyde katkı sağladığına inanıyor.
Davetkâr çalışma alanı
MoreySmith, 2020’lerin ortasından sonlarına doğru, davetkâr çalışma alanının çalışma hayatımızın rutin bir parçası hâline geleceğini iddia ediyor. Günümüz ofislerinin sıkı kontrollü girişleri ve yalnızca personelin girişine izin verildiği hissiyatındansa, davetkâr çalışma alanları, genel ve özel alanları mutlu ve rahat bir ortamda bir araya getirecek. Çalışma alanları paylaşım ekonomisine dâhil oldukça genel kullanıma açık restoranlar, kafeler, çatı terasları, sanat galerileri, kuaförler, manikür-pedikür stantları ve hatta oteller de buralarda yer alacak.
Yeni ofis olanakları önemli ve alışılmışın dışına çıkan çeşitlilikte olacak. Kaliforniya merkezli yazılım evi Workday ve San Francisco merkezli Dropbox, Dublin’de oldukça donanımlı müzik odaları kullanımına başladı. Dropbox müzik stüdyosu, normalde ofis binalarında bulamayacağınız, kayıt stüdyosu ile caz kulübü ambiyansını bir araya getiren bir alan(2).
Psikolog Michael Corballis’in MoreySmith raporunda alıntılanan ifadelerine göre, bu yeni çalışma alanları dikkatimizi doğru şekilde dağıtmamızı sağlayacak. Corballis: "Yeni karmaşık dünya düzenine uyum sağlarken şimdiyi bir kenara bırakıp gelecekteki olanakları değerlendirmeli, eski hatalarımız üzerinde düşünmeli ve başkalarının zihinlerinin nasıl çalıştığını anlamalıyız."
Her yaş için çalışma alanı
Ortalama yaşam süresinin gittikçe uzamasıyla, çalışma hayatı da 60’lı ve 70’li yaşlara doğru uzanıyor ve geleceğin çalışma alanlarındaki nüfusun birçok nesilden oluşacağı bekleniyor.
2020’lerin sonlarına doğru baby boomer’lar, baskın Y kuşağı ve dijital dünyaya gözlerini açmış olan Z kuşağı ile omuz omuza çalışıyor olacak. Bu da gençlerin şamatasına pek sabredemeyenler için ses geçirmeyen alanlara, gençler ve yaşlılar arasında bilgi alışverişine imkân tanıyacak danışmanlık bölmelerine ihtiyaç olacağı anlamına geliyor.
Rapor, çeşitlilik kuluçka alanları adı altında, insanlara alışılmadık ve zorlu çalışma alanlarında yardım sunmaya odaklı, güçlü bir destek gündemi olan alanların(3) yaygınlaşacağını belirtiyor.
Her yaş için çalışma alanlarında özellikle kadınların ihtiyaçlarının önemli olacağı, odakta ve olanaklarda değişiminin görüleceği belirtiliyor. Ses yalıtımlı kreşler, emzirme odaları, bebek arabası ve scooter park alanlarının yanı sıra sağlık odaları ve buluşma alanları da yeni ofis planlarına dâhil oluyor.
Topluluğunuzu seçin
En iyi tasarımcılar ve alan plancıları MoreySmith raporunun bulgularını önemsese de, çoğu da insanların toplumsal düşünme biçimlerinin geleceğin çalışma alanında göz ardı edildiğini söylüyor.
Sheila Bird Group’un kurucu ortağı olan Atul Bansal, aynı zamanda Manchester ofis alanının gösterişli, temiz, renkli ve heyecan verici yeni tarzının da arkasındaki isim. Bansal, gelecekte çalışma alanlarının nasıl olacağını tam olarak belirlemenin zor olduğunu söylüyor.
Bansal şu şekilde açıklıyor: "Çalışma alanı tasarımı en nihayetinde topluluklara dayanıyor. Hepimiz farklı topluluklara mensubuz ve çalışma arkadaşlarımız, sektörümüz veya daha geniş ağımız olsun, topluluğumuzun diğer üyeleriyle çevrili olmak istiyoruz."
Bansal sözlerine şöyle devam ediyor: "Bu nedenle topluluk, ofisin temelindedir. Çalışma alanının hem içindeki hem de dışındaki insanlara, birbirleriyle olanaklar ve tasarım aracılığıyla nasıl ilişkilendiklerine odaklanmalısınız."
Bansal bunun ne yazık ki kolayca dokunulabilen ve hissedilebilen bir şey olmadığını belirtiyor. "Topluluk geçici ve akışkan bir şeydir; onu yakalamak, bir kelebeği yakalamaya çalışmaya benzer." şeklinde açıklıyor Bansal.
Öyleyse 2025’ten sonra ofislerin çehresini değiştiren büyük yenilik, toplumsal çalışma alanı mı olacak? Bunun tek bir yanıtı var: Çalışma alanı ortamı uygulamanızı "serin" ayarına getirin, bekleyin ve görün.
30 yıldır ticari mülkiyet üzerine yazan David Thame’in adı günümüzde Estates Gazette, Manchester Evening News, ShD Logistics gibi İngiliz yayınlarında ve ABD merkezli gayrimenkul sitesi bisnow.com’da sıkça görülüyor.
Kaynaklar:
(1) http://www.worktechacademy.com/content/uploads/2018/02/The-Future-of-the-Workplace-Report-Morey-Smith-and-The-Future-Laboratory.pdf
(2) https://www.bisnow.com/dublin/news/office/funky-89352
(3) http://dsq-sds.org/article/view/6099/4819
