Modern aklın dikkati kolayca dağılabiliyor, bu da hafıza becerilerinin bir kenara çekildiği anlamına geliyor. Matthew Jenkin, insanların verimliliğini artırmak amacıyla öğrenme kalıplarını yeniden keşfetmeleri için yollar arıyor.
2006 baharında Joshua Foer, ABD hafıza şampiyonu oldu ve 52 karttan oluşan karışık destenin sırasını bir dakika 40 saniyede hatırlayarak "hızlı kartlar" alanında rekor kırdı. Fakat bu harika zihinsel atletizm yeteneği, dehasının sonucu değildi. Loci ya da "hafıza sarayı" yöntemi adı verilen antik bir ezberleme tekniği üzerinde bir yıl çalışmasının meyvesiydi.
Uzun, karmaşık konuşmaları hatırlamak için Yunan ve Romalılar tarafından kullanıldığı çokça bilinen anımsatıcı ipucu, kişinin ortamıyla ilgili aşina olduğu bilgileri içeren mekânsal hafızayı ve görselleştirmeyi birleştiriyor. Üstelik teknik sadece hafıza sporcuları için değil. Herkesin hatırlama becerilerini geliştirmesine yardımcı olabilir. 2017 yılında yapılan bir çalışma(1) yalnızca altı haftalık bir çalışmayla hafıza sporcusu olmayanların benzer hafıza becerileri elde edebileceğini ortaya koydu.
Öğrenmenin önemi
Tam anlamıyla mükemmel sunumlar yapmaktan yeni bir beceri edinmeye kadar çalışma alanı bağlamında öğrenme uygulamaları aşikârdır. O halde neden daha iyi öğrenmek için bunu ve diğer çok verimli yöntemleri kullanmıyoruz? Kendi işlerimizde daha verimli olmamız için neden yeni öğrenme yöntemleri aramamız gerekiyor?
Çünkü uzmanlara göre mevcut öğrenme yaklaşımlarımız özünde kusurlu. Örneğin okul öğretmenleri arasında popüler olan "öğrenme tarzları" teorisi(2) (bazı insanların görsel veya işitsel yöntemlerle daha iyi öğrendiği fikri), dersleri kişiye göre düzenlemenin öğrenmeyi iyileştirdiği olgusunu destekleyen kanıt olduğuna inanmayan bilim insanları tarafından yakın zamanda çürütüldü.
Dr. Tomas Chamorro-Premuzic, örgün eğitimin insanları modern dünyanın taleplerine hazırlamakta yetersiz kaldığını iddia ediyor. İşletme psikoloğu, bir kişiden diğerine bilgi aktarımına geleneksel, doğrusal yaklaşımın, dikkat aralıkları(3) daha kısa olan modern, dijital deneyime sahip öğrencileri artık kendine çekmediğini açıklıyor.
"Daha deneyimsel bir öğrenme şekline geçmemiz gerekiyor. "Eğitimi ve eğlenceyi [sunumlar] birleştiren TED gibi projelerin başarısına baktığınızda, işe yaramalarının nedeni daha kısa, daha öz olmalarıdır, fakat temel mesajların altını çizmek, bir hikaye anlatmak ve insanların daha sonra hatırlama ihtimallerinin daha fazla olduğu bir deneyim sunmak için çok fazla çalışmış olmak gerek."
Öğrenen hayvanlar
Modern dünyadaki teknolojik ve sosyal değişimin hızı, artık sadece teknik uzmanlığa sahip çalışanlardan ziyade uyum sağlayan ve öğrenmek isteyen çalışanlara daha fazla talep olduğu anlamına geliyor. Örneğin Google gibi kuruluşlar işe alım sırasında aradıkları en önemli şeyin "öğrenen hayvanlar"(4) olduğunu söylüyor.
Beynin kendini hem fiziksel hem de işlevsel olarak yeniden organize edebilme yeteneği olan nöroplastisite(5), yetişkinlerin yoğun dikkat, kararlılık ve sıkı çalışma ile kökleşmiş öğrenme kalıplarını elden geçirebileceği anlamına geliyor. Modern zaman çalışanlarının nasıl ayak uydurmayı ve aksi takdirde geride kalacağını öğrenmesi gerekiyorsa koşullu öğrenme yöntemlerinin üstesinden gelmek için hangi yararlı yöntemleri kullanabilir?
Öğrenme, okuldan ayrıldığımızda sonra ermez
Dikkat edilmesi gereken kültürel hususlar
Öncelikle kültürün öğrenme şeklimizde hangi rolü oynadığını bulmak önemlidir. Ezberleyerek öğrenmek Çin ve Güney Kore gibi Doğu Asya ülkelerindeki en popüler yöntem olsa da bunun, çocukların uluslararası testlerdeki yüksek puanlarının arkasındaki tek etmen olmadığını gösteren kanıtlar var.
Institute of Education(6) tarafından yapılan bir çalışma, bu ülkeden göç edenlerinin çocuklarının ortalama okul sistemlerinde de aynı derecede yüksek puanlar almaya devam ettiğini ortaya koydu.
Çalışmanın yazarı Dr. John Jerrim "Doğu Asyalı ebeveynlerin çocuklarına aşıladığı tutumların ve inançların yüksek akademik başarılarına önemli katkıda bulunduğu" sonucuna ulaştı.
Giderek çok kültürlü hale gelen ofislerde çalışmanın doğal sonucu olarak öğrenme yaklaşımları tamamen farklı olabilen dünya genelinden iş arkadaşlarıyla birlikte çalışmanın nasıl bir etkisi olur? Araştırmalar daha çeşitli ekiplere sahip olmanın şirkete avantajlar sunduğunu ortaya koyuyor.
Halka açık 366 şirketle ilgili 2015 McKinsey raporu(7), yönetimde etnik ve ırksal çeşitlilik açısından en üst çeyrekte bulunanların, sektördeki mevkidaşlarından daha yüksek finansal geri dönüş alma ihtimallerinin %35 daha fazla olduğu sonucuna ulaştı.
Sizden farklı olan insanlarla çalışmak, beyninizi eski düşünme yöntemlerini aşıp performansını artırmak için zorlayabilir. Hazırlık amaçlı jüri panelleri gerçekleştiren Journal of Personality and Social Psychology’de yayınlanan bir çalışmada bilim insanları etnik açıdan zengin ekiplerin gerçeklere daha iyi odaklanabildiğini tespit etti(8).
Economic Geography’de yayınlanan başka bir çalışmada, kültürel açıdan çeşitli liderlik ekiplerinin yönettiği şirketlerin homojen liderliğe(9) sahip şirketlere göre daha yenilikçi olduğu ve yeni ürünler geliştirme ihtimalinin daha fazla olduğu sonucuna ulaştı.
Dr Chamorro-Premuzic, diğer kültürler ve ülkelerden iş arkadaşlarının davranışlarına karşı anlayış geliştirmenin günümüz global iş gücünde oldukça talep gören bir yetenek olduğuna inanıyor. "Bunun temel avantajı, çok daha fazla sayıda insanla etkileşimde bulunabilmenizdir. Birini diplomatik görev veya iş geliştirme görevi için yurt dışına gönderdiğinizde o kişinin sadece gittiği ülkenin dilini konuşmasını değil, aynı zamanda farklı bir ülkedeki insanların neye değer verdiğini anlamasını da istersiniz.
Bu, öğrenmenin temel türlerinden biridir ve hem farklı yerlerde yaşama fırsatına sahip olan hem de gerçekten bunu yapmak isteyen, talep gören, üstün bilişsel özelliklere sahip bilgi gücünü oluşturan insanlarda çokça aranan bir özelliktir."
Hayal gücü yüksek yaklaşım
Elbette hafızaya bakmadan öğrenme hakkında konuşmak zordur. Loci yöntemi sıradan insanların daha iyi odaklanmak ve sonuç olarak işlerinde daha verimli olmak için beyinlerini yeniden programlayabileceği yöntemlerin sadece bir tanesidir. UCL deneysel psikoloji alanında bilişsel bilimler ve karar bilimleri profesörü Bradley Love’a göre bilgi çalışmasına ara vermenin bilgiyi tutma üstünde çok büyük etkisi vardır.
Özellikle bir sınav veya sunuma önceki gece hazırlanmaya alışkın olanlarımız için ilk başta mantığa aykırı bir yöntem gibi gelir. Love, bunun kısa vadede bilgiyi hatırlamak için etkili olabileceğini iddia etse de bu bilginin gerçekten üstesinden gelip aylar veya yıllar sonra hatırlamanıza yardımcı olması mümkün değildir.
Aynı zamanda bağlam da çok önemlidir(10). Örneğin bir sunum hazırlıyorsanız o gün sunumu yapacağınız ortamı oluşturmaya çalışın. Love "Kulağa tuhaf geliyor fakat bir konferansta gerçekten büyük bir konuşma yapacaksam, bunu o salonda yapmasam bile benzer bir salon bulup içinde yürürüm, kürsüye gidip konuşmayı ve konuşmanın başlangıcını hayal ederim. Bu daha gerçekçi bir eğitim ve içinde olacağım ortamda bulunduğum için söyleyeceklerimi hatırlama ihtimalim daha fazla." şeklinde açıklıyor.
Dikkat dağıtan zamanlar
Birçok insanın dikkat dağıtan unsurların üretkenliğe olan zararını hafife aldığını öne sürerek Love, dikkat dağıtan unsurların modern öğrenciler için büyük bir engel olduğunu belirtiyor. "Küçük, dikkat dağıtıcı unsurlar pek göze batmaz fakat tek seferlik 10 dakikaların veya 30 saniyelerin hepsini topladığınızda gününüzün %25’i eder. Herkes aynı anda birçok şeye harika biçimde odaklanabildiğini düşünür fakat gerçekte bunu kimse yapamaz. İnsanların iyi geldiğini düşündüğü şey her zaman performansa olumlu etki etmez. Bu nedenle size gerçekten neyin iyi geldiğinin bilincinde olun."
Harvard Business Review’da(11) yayınlanan bir makalede uzmanlar insanların daha iyi odaklanmalarına yardımcı olmak için üç parçadan oluşan bir yöntem öneriyor. Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yardımcı doçent doktor olan Paul Hammerness ile Wellcoaches Corporation şirketinin kurucusu ve CEO’su Margaret Moore, bu tekniğin dikkati dağılan aklınız için frene basmanıza yardımcı olacağını öne sürüyor. Bu teknik öncelikle seçeneklerinizin farkında olmayı, daha sonra derin nefes alıp bu seçenekleri değerlendirmeyi ve son olarak hangisini tercih edeceğinizi iyice düşünerek karar vermeyi içeriyor.
Uyku(12) ve farkındalık(13) meditasyonunun da konsantrasyonu ve hafızayı iyileştirerek öğrenmeyi artırdığı kanıtlanmıştır. Fakat seçtiğiniz yöntem ne olursa olsun niyet, başarı için kritik önem taşır. O halde tutkularınızın peşinden gidin, çünkü Dr. Chamorro-Premuzic "İnsanlar kendi değerleri ve ilgi alanları; görev, rol veya işleriyle uyumluysa en etkili şekilde öğrenir. Bu iki şey kulağa aşırı sezgisel ve aşikâr gelebilir fakat insanların daha fazla öğrenmemesinin temel nedenleridir. Neyi iyi yaptıklarını bilmiyorlar ve yanlış alanda çalışıyorlar." diyor.
Matthew Jenkin, İngiliz serbest gazeteci ve The Guardian gazetesinin iş arayanlar ve kariyer değiştirenler için sunduğu topluluk sitesi Guardian Careers’ın eski editörüdür.
Kaynaklar:
(1) http://dx.doi.org/10.1016/j.neuron.2017.02.003
(2) https://www.theguardian.com/education/2017/mar/12/no-evidence-to-back-idea-of-learning-styles
(3) http://time.com/3858309/attention-spans-goldfish/
(4) http://www.businessinsider.com/this-one-trait-will-help-you-get-hired-by-google-2016-7?IR=T
(5) https://www.huffingtonpost.com/debbie-hampton/the-10-fundamentals-of-re_b_9625926.html
(6) https://www.theguardian.com/world/2014/oct/09/east-asian-school-success-culture-curriculum-teaching
(7) https://www.mckinsey.com/business-functions/organization/our-insights/why-diversity-matters
(8) https://hbr.org/2016/11/why-diverse-teams-are-smarter
(9) https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1111/ecge.12016
(10) http://gocognitive.net/interviews/effect-context-memory
(11) https://hbr.org/2012/01/train-your-brain-to-focus
(12) https://www.theguardian.com/science/2016/aug/23/sleep-resets-brain-connections-crucial-for-memory-and-learning-study-reveals
(13) https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs12671-014-0285-3
